1 Dünya Savaşı Sebepleri ve Sonuçları
20 Temmuz 2024

1 Dünya Savaşı Sebepleri ve Sonuçları

Birinci Dünya Savaşı

Birinci Dünya Savaşı, 1914 yılında ilk olarak Avrupa'da başlamış, ancak dünyanın her tarafındaki ülkelerin katılması ve diğer kıtalarda bulunan sömürgelere de yayılması nedeniyle "dünya savaşı" olarak isimlendirilmiştir. 1914 yılında başlayan savaş, 1918 yılında sona ermiştir. 30 Ekim 1918'de Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzalayarak savaştan çekilmiştir.

Birinci Dünya Savaşı'nın Nedenleri

Birinci Dünya Savaşı, dünya tarihi bakımından büyük bir öneme sahiptir. Savaşın birçok nedeni vardır. Bu nedenleri genel ve özel nedenler olarak incelemek mümkündür:

Genel Nedenler

Fransız İhtilali'nin getirdiği yeni bakış açısı ve görüşler, hem siyasal hem de sosyal olarak büyük değişiklikler yapmıştır. Milliyetçilik düşüncesi özellikle 1900'lü yılların başında etkisini göstermeye başlamıştır. 1815 yılında Viyana Kongresi ile Avrupa'ya yeni bir statü getirilmiş ve buna göre de güçler dengesi kurulmuştur. Özellikle 1870 Sedan Savaşı ile Alman ve İtalyan birliklerinin kurulması ve bu devletlerin girişimlerde bulunması Viyana Kongresi statüsünü ve güçler dengesini büyük ölçüde değiştirmiştir.

Sanayileşmenin sonucunda sömürgecilik ortaya çıkmış ve büyük devletlerin çıkar çatışmaları Afrika ve Uzak Doğu'ya kadar yayılmıştır. Ham madde ve pazar arayışı hızlanmış, bütün devletler sömürge yarışına girmiştir. Bazı devletlerin siyasi birliklerini geç kurmaları blokların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bloklar hızla silahlanarak yeni bir savaşın ortamını hazırlamıştır.

Genel Nedenler Kısaca Şu Şekilde Açıklanabilir:

  • Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun veliahtı Ferdinand'ın bir Sırplı tarafından öldürülmesi
  • Milliyetçilik düşüncesi
  • Sömürgecilik (Ham madde ve pazar arayışı)
  • Avrupa devletleri arasındaki ekonomik ve siyasi rekabet (Özellikle de Almanya ve İngiltere arasında)
  • Aşırı silahlanma hareketi

Özel Nedenler

Devletlerin izlediği politika ve çeşitli çıkarlar, bu devletleri karşı karşıya getirmiştir. Devletler bu savaşta iki gruba ayrılmıştır:

İttifak Devletleri:

  • Almanya
  • Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
  • İtalya (1915'e kadar)
  • Bulgaristan
  • Osmanlı Devleti

İtilaf Devletleri:

  • İngiltere
  • Rusya
  • Fransa
  • İtalya (1915'ten sonra)
  • Sırbistan
  • Japonya
  • Romanya
  • Portekiz
  • ABD
  • Brezilya
  • Yunanistan

Bu rekabet, İttifak ve İtilaf devletleri arasında meydana gelmiştir. Kendi çıkarları doğrultusunda devletler iki gruba ayrılmıştır. Savaş başlamadan önce bu devletlerin durumuna bakılacak olursa:

Almanya:

Siyasal olarak birliklerini kurduktan sonra ekonomisinde büyük bir canlanma meydana gelmiştir. Birliği geç kurduğu için sömürgeciliğe de geç başlamıştır. Yeni sömürgeler elde etmek ve denizlere hâkim olmak konusunda İngiltere ile rekabete girmiştir.

İngiltere:

Almanya'nın hem siyasi hem de ekonomik açıdan güçlenmesi İngiltere'yi rahatsız etmiştir. Kendisine rakip olabilecek ülkelerden kurtulmak ve Alman birliği ile bozulan güç dengesini yeniden kurmak istemiştir. Almanya'nın denizlerde güçlenmesinden de rahatsız olmuştur.

Fransa:

Almanya ile yaptığı savaşta kaptırdığı bölgeleri geri almak istemektedir. Bu sebepten Almanya'ya karşı düşmanlık beslemektedir.

Rusya:

Panislavizm ilkesi ile Balkanlara yayılmak istemektedir. Rusya'nın amacı boğazları ele geçirip Akdeniz'e inmektir.

İtalya:

Sömürgecilikte geri kalmış, bu nedenle yeni sömürgeler ele geçirmek istemektedir. Onun da amacı tıpkı Rusya gibi Akdeniz'e hâkim olmaktır.

Avusturya-Macaristan:

En büyük düşmanı Rusya ve onu destekleyen Sırbistan'dır. Panislavizme ve Balkanlar'daki Rus etkisine karşı mücadele etmiştir.

Osmanlı Devleti:

Osmanlı Devleti, hem Trablusgarp hem de Balkan Savaşları'nda en değerli topraklarını kaybetmiş ve kaybettiği bu toprakları geri almak için Almanya'nın yanında savaşa girmiştir.

ABD:

İlk başta ABD bu savaşa girme taraftarı olmamıştır. Ancak Almanya'nın girdiği deniz savaşında Amerikan ticari ve yolcu gemilerini hedef almaya başlaması ABD'yi çok rahatsız etmiştir. Amerika'nın Avrupa'daki ticaretine zarar vermeye başlamıştır. Bunun dışında Almanya'nın Meksika Hükümeti'ni ABD'ye karşı savaşa teşvik etmesi ABD'nin bu savaşa girmesine neden olmuştur.

Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları

  • Bu savaşa kadar büyük bir imparatorluk olan Osmanlı Devleti, Çarlık Rusya'sı, Avusturya-Macaristan İmparatorlukları yıkılmıştır.
  • Birinci Dünya Savaşı sonunda yıkılan imparatorlukların yerine yeni devletler kuruldu.
  • Bazı ülkelerin rejimlerinde değişiklik oldu. Rusya'da komünizm, Almanya'da Nazizm, İtalya'da Faşizm, Türkiye'de Cumhuriyet.
  • Dünyanın siyasi haritası değişti.
  • Sömürgecilik isim değiştirerek mandacılık adını aldı.
  • Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti kuruldu.
  • Savaştan en kârlı çıkan devlet İngiltere oldu.
  • Denizaltı, uçak, tank, kimyasal silahlar ilk kez bu savaşta kullanıldı.
  • On milyonun üzerinde insan öldü ve kayboldu.
  • Yeni sınırlar çizilirken milletlerin düşünceleri göz önüne alınmadığından bu yeni sorunlara ve savaşlara neden oldu.
  • Savaştan kârlı çıkan ikinci devlet ise Fransa oldu.
  • Savaşta verilen kayıplar nedeniyle açlık ve sefalet baş gösterdi.
  • Fabrikalar, kültür ve sanat eserleri büyük zarar gördü.
  • Çarlık Rusya yıkılarak yerine Sovyet Rusya kuruldu.
  • Arap topraklarında İngiltere ve Fransa'nın denetiminde yeni devletler kuruldu.
  • İsrail Devleti'nin temelleri bu savaştan sonra atılmaya başlandı.
  • Mondros'tan sonra Anadolu'daki işgallere karşı milli mücadele başladı. Bu durumu İngiliz sömürgeleri de kendilerine örnek aldı.
  • Versay Antlaşması ile Avrupa'nın dengesi bozuldu. Bu durum ikinci dünya savaşına neden oldu.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Dağhan

20 Temmuz 2024 Cumartesi

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması Osmanlı Devleti'ni nasıl etkilemişti?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı Devleti'ni derinden etkilemişti Dağhan. Bu antlaşma ile birlikte Osmanlı Devleti, fiilen savaşı kaybettiğini kabul etti ve savaşın galibi olan İtilaf Devletleri'ne birçok taviz verdi. Antlaşma sonrasında Osmanlı'nın toprakları İtilaf Devletleri tarafından paylaşılmaya başlandı ve bu durum, Anadolu'da milli mücadelenin başlamasına zemin hazırladı. Ayrıca, Osmanlı Devleti'nin siyasi ve ekonomik yapısı daha da zayıfladı. Bu dönemde İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgali de Osmanlı yönetiminin hareket alanını kısıtladı ve devletin dağılma süreci hızlandı.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Dünya Nüfusu Ne Kadar?

Dünya Nüfusu Ne Kadar?

Dünya Nasıl Oluştu?

Dünya Nasıl Oluştu?

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Dünya Haritası Siyasi ve Fiziki Harita

Dünya Haritası Siyasi ve Fiziki Harita

Dünya Kadınlar Günü Ne Zaman

Dünya Kadınlar Günü Ne Zaman

2.dünya Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

2.dünya Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Dünya Siyasi Haritası Bakış

Dünya Siyasi Haritası Bakış

Dünya Çevre Günü Ne Zaman

Dünya Çevre Günü Ne Zaman